Aktualności - weterynarz, klinika weterynaryjna - Wrocław

Sam widok kleszcza budzi lęk i przerażenie, nie tylko boimy się ukąszenia, ale i jego późniejszych konsekwencji. Kleszcze, choć są niewielkich rozmiarów, stanowią ogromne zagrożenie dla zdrowia i życia każdego gatunku zwierząt oraz ludzi. Kleszcze są pajęczakami pasożytującymi okresowo. W Polsce jest aktywny od marca do końca września ze szczytem marzec-kwiecień oraz sierpień-wrzesień. Wskutek ocieplenia klimatu zasięg ich występowania ulega powiększeniu. Jedyną skuteczną formą ochrony naszych pupili przed ukąszeniem jest stosowanie preparatów leczniczych w formie obroży, kropli spot-on, sprayu, tabletek itp.   Zasada działania preparatów na kleszcze Przede wszystkim należy pamiętać, iż żaden z preparatów o wysokiej skuteczności dostępnych na rynku nie działa w formie repelentu, czyli nie działa odstraszająco na kleszcze, przez co może dojść do ukąszenia zwierzęcia. Po co więc stosować te preparaty? Odpowiedź na to pytanie jest bardzo prosta. Substancje lecznicze zawarte w preparatach przeciwkleszczowych mają za zadanie zabicie kleszcza poprzez uszkodzenie jego układu nerwowego. Pasożyt nie jest w stanie pić krwi i umiera z głodu. Tak szybka śmierć zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób przez nie przenoszonych (np. boreliozy, riketsjozy, ehrlichiozy). Zapamiętaj!   Jeśli masz kota, zwracaj uwagę czy preparaty przeciwkleszczowe zawierają permetrynę. Jest ona silnie toksyczna dla kotów. Dlatego, jeśli posiadasz psa i kota wybieraj preparaty bez tego związku. Jeśli posiadasz królika, pamiętaj, że preparaty przeciwkleszczowe zawierające fipronil mogą go zabić. Unikaj stosowania tych środków również u innych zwierząt, które mają kontakt z królikiem.   Cykl rozwojowy kleszcza Aby zrozumieć, dlaczego kleszcze są aż tak niebezpieczne, musimy prześledzić jego cykl rozwojowy. W naszym klimacie pasożyt ten jest trójżywicielowy, co oznacza potrzebę ssania krwi różnych żywicieli na każdy poziomie rozwoju, aby osiągnąć kolejne. Czas ssania trwa średnio 2-10 dni na każdym etapie. Z jaj złożonych na trawach wylęgają się larwy wyglądające jak postacie dorosłe, ale mniejsze i z mniejszą ilością odnóży. Larwy atakują żywicieli, którymi są gryzonie, gady, ptaki. Następnie odpadają i przekształcają się w nimfy, które atakują większe ssaki najczęściej zajęczaki. Po opuszczeniu żywiciela przez krótki okres pozostają w spoczynku i przekształcają się w formy dorosłe, które są gotowe do pobierania kolejnych porcji krwi od większych ssaków jak psy, koty oraz ludzie. Cały cykl może trwać niekiedy nawet 4 lata. Poprzez pobieranie krwi od różnych żywicieli kleszcze wraz z nią pobierają bakterie, wirusy czy pasożyty w niej występujące, dlatego stają się one wektorami tych patogenów, stwarzając zagrożenie zakażenia kolejnych organizmów.   Postępowanie po ukąszeniu Przede wszystkim zachowaj spokój i bądź rozważny. Pierwsze co musimy zrobić ze wbitym kleszczem to go usunąć. Pamiętaj, nie wyciągamy kleszcza poprzez silne pociągnięcie za odwłok - może to bowiem spowodować urwanie głowy, którą również należy usunąć. Kleszcza najlepiej usuwać poprzez specjalne pincetki do wyciągania kleszczy, poprzez ruchy obrotowe staramy się go wykręcić ze skóry. Nigdy nie wyrywaj na siłę!!! Sprawdź, czy kleszcz został usunięty w całości. Po usunięciu kleszcza należy zdezynfekować ranę alkoholem lub Octeniseptem. Obserwuj pupila czy nie występują żadne niepokojące objawy. Jeśli coś cię martwi przyjedź niezwłocznie do lekarza weterynarii. Pierwsze objawy mogą pojawić się już po 2 dniach od ugryzienia (niekiedy jednak pojawiają się znacznie później nawet po kilku tygodniach). Pamiętaj, nie smaruj niczym wbitego kleszcza, ani nie próbuj go wycisnąć. Wszelkie manipulacje spowodują, że pasożyt zwymiotuje do rany, co zwiększy prawdopodobieństwo zakażenia.   Objawy kliniczne Często dość późno zauważamy wbitego kleszcza, głównie z powodu jego małych rozmiarów oraz występujących niespecyficznych objawów po ugryzieniu. Najczęściej zwierzę staje się niespokojne, często się drapie. Świąd może być tak duży, że zwierzę zaczyna ocierać się o różne przedmioty, doprowadzając do uszkodzenia skóry, konsekwencją czego jest ropne zapalenie skóry. W wyniku masowej inwazji może dojść do znacznej utraty krwi przez żywiciela i doprowadzić do anemii.   Jedne z wielu chorób przenoszonych przez kleszcze Babeszja Choroba wywołana przez pierwotniaka Babesia, w Polsce poprzez Babesia canis. Przenoszony przez ślinę kleszczy Dermacentor reticulatus oraz Rhipicephalus sangiuneus. Kleszcz musi żerować 2-3 dni, aby doszło do zakażenia. Babesia wnika do wnętrza erytrocytów psa/kota skutkiem czego jest narastająca anemia, gorączka oraz krwiomocz. W ciężkim stadium może dojść do uszkodzenia wielonarządowego i do śmierci. Rozpoznanie na podstawie badania cytologicznego krwi. Borelioza Choroba bakteryjna wywoływana przez krętka Borrelia burgdorferi. Do zakażenia dochodzi poprzez ugryzienie przez kleszcza (wbitego przez minimum 50 godzin), jak również drogą pokarmową (koty) lub kontakt z moczem chorego zwierzęcia (psy). Choroba przebiega w trzech stadiach. W stadium I występują objawy grypopodobne oraz rumień wędrujący, często trudny do zaobserwowania na owłosionej skórze. W II stadium dochodzi do niewydolności serca lub nerek. Natomiast stadium III przebiega z silnymi objawami neurologicznymi oraz dochodzi do zapalenia wielostawowego. Istnieją szczepionki zabezpieczające przed zakażeniem do stosowania u psów od 12 tygodnia życia. Szczepionkę należy powtórzyć dwukrotnie w odstępach 3-4 tygodni. Anaplazmoza Choroba wywoływana przez riketsje wewnątrzkomórkowe Anaplasma phagocytophilum (zakażenie psów, człowieka) oraz Anaplasma platys (zakażenie kotów). Pierwsze objawy choroby pojawiają się po około 1-2 tygodniach od ukąszenia. Choroba przebiega z wysoką temperaturą, podskórnymi wylewami krwi, dusznością, u kotów może pojawić się krwawienie z nosa czy dziąseł, a u psów objawy podobne jak przy boreliozie. Erlichioza Choroba wywoływana przez riketsje wewnątrzkomórkowe Erlichia canis, E. ewingii przenoszonych przez kleszcze. Objawy pojawiają się po 1-3 tygodniach od zakażenia. Zwierzę szybko traci na masie, dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych, występują wymioty oraz silne krwawienie. W późniejszych etapach choroby rozwijają się zaburzenia układu nerwowego. Dirofilarioza choroba pasożytnicza wywoływana przez nicienia Dirofilaria immitis. Do zakażenia może dojść poprzez wektory takie jak kleszcze, komary. Larwy nicienia przedostają się przez tkankę podskórną, a następnie podśluzową i mięśnie, aby przedostać się do tętnic płucnych i do prawego przedsionka serca, gdzie rozwijają się do postaci dorosłych i rozmnażają. Zwierzę wykazuje silne objawy oddechowe oraz zaburzenia sercowo-naczyniowe. Tularemia Choroba bakteryjna wywołana przez Francisella tularensis. Bakteria ta zaliczana jest do najgroźniejszych czynników biologicznych najwyższego ryzyka. Jest zakaźna dla wielu gatunków ssaków, ptaków, płazów i ryb, u których przebiega w formie ostrej posocznicy i kończy się śmiercią. Jawna postać choroby przebiega jedynie u zajęczaków, gryzoni oraz człowieka. Do zakażenia może dochodzić poprzez pogryzienie przez kleszcza, jak również przez kontakt bezpośredni z zakażonym zwierzęciem. Śmierć następuje w ciągu 1-3 dni.   Ciekawostki Samica kleszcza potrafi na raz złożyć od 2 do 5 tysięcy jaj. Kleszcze bytują przyglebowo w trawach, zaroślach, dlatego nieprawdą jest, że spadają one z drzew. Kleszcze są wstanie przeżyć bez jedzenia nawet ponad 2,5 roku.   Autor:lek. wet. Aneta SkwaraSKVet Klinika Weterynaryjna